Адміністрацыйная і крымінальная адказнасць
Пад малалетнім разумеецца твар, якое на дзень здзяйснення злачынства не дасягнуў ўзросту 14 гадоў
Пад непаўналетнім разумеецца твар, якое на дзень здзяйснення злачынства не дасягнуў ўзросту 18 гадоў.
Артыкул 2.1 КаАП РБ: Адміністрацыйным правапарушэннем прызнаецца супрацьпраўнае вінаватае, а таксама якое характарызуецца іншымі прыкметамі, прадугледжанымі гэтым Кодэксам, дзеянне (дзеянне або бяздзейнасць), за якое ўстаноўлена адміністрацыйная адказнасць.
Артыкул 4.3 КаАП РБ: Узрост, з якога настае адміністрацыйная адказнасць
1. Адміністрацыйнай адказнасці падлягае фізічная асоба, якая дасягнула да часу здзяйснення правапарушэння шаснаццацігадовага ўзросту, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных гэтым Кодэксам.
2. Фiзiчная асоба, якая ўчыніла забароненае гэтым Кодэксам дзея ва ўзросце ад чатырнаццаці да шаснаццаці гадоў, падлягае адміністрацыйнай адказнасці толькі:
1) за наўмыснае прычыненне цялеснага пашкоджання (артыкул 9.1);
2) за дробны крадзеж (артыкул 10.5);
3) за наўмыснае знішчэнне або пашкоджанне маёмасці (артыкул 10.9);
4) за парушэнне патрабаванняў пажарнай бяспекі ў лясах або на тарфяніках (артыкул 15.29);
5) за жорсткае абыходжанне з жывёламі (артыкул 15.45);
6) за распальванне вогнішчаў у забароненых месцах (артыкул 15.58);
7) за дробнае хуліганства (артыкул 17.1);
8) за парушэнне правілаў, якія забяспечваюць бяспеку руху на чыгуначным ці гарадскім электрычным транспарце (часткі першая - трэцяя, пятая артыкула 18.3);
9) за парушэнне правілаў карыстання сродкамі чыгуначнага транспарту (артыкул 18.4);
10) за парушэнне правілаў карыстання транспартным сродкам (артыкул 18.9);
11) за парушэнне правілаў карыстання метрапалітэнам (артыкул 18.10);
12) за парушэнне патрабаванняў па забеспячэнню захаванасці грузаў на транспарце (артыкул 18.34);
13) за пашкоджанне гісторыка-культурных каштоўнасцяў (артыкул 19.4);
14) за парушэнне парадку ўскрыцця вайсковых пахаванняў і правядзення пошукавых работ (артыкул 19.7);
15) за незаконныя дзеянні ў дачыненні да газавага, пнеўматычнага або кідальнай зброі (артыкул 23.46);
16) за незаконныя дзеянні ў дачыненні да халоднай зброі (артыкул 23.47).
Крымінальная адказнасць - сукупнасць законаў, якія прадугледжваюць пакаранне за грамадска небяспечнае дзеянне. Існуе паняцце, якое ляжыць у аснове гэтага віду адказнасці.
Злачынства - грамадска небяспечнае дзеянне, забароненае Крымінальным кодэксам. Крымінальнай адказнасці падлягаюць асобы з 16 гадоў.
Але ёсць злачынствы, за здзяйсненне якіх крымінальная адказнасць наступае з 14 гадоў:
1) забойства; 2) прычыненне смерці па неасцярожнасці; 3) наўмыснае прычыненне цяжкага цялеснага пашкоджання; 4) наўмыснае прычыненне менш цяжкага цялеснага пашкоджання; 5) згвалтаванне; 6) гвалтоўныя дзеянні сексуальнага характару; 7) выкраданне чалавека; 8) крадзеж (арт. 205); 9) рабаванне (ст.206); 10) разбой (арт. 207); 11) вымагальніцтва (ст.208); 12) угон аўтадарожнага транспартнага сродку або маламернага воднага судна; 13) наўмыснае знішчэнне або пашкоджанне маёмасці; 14) захоп закладніка; 15) крадзеж агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў або выбуховых рэчываў; 16) наўмыснае прывядзенне ў непрыдатнасць транспартнага сродку або шляхоў зносін; 17) крадзеж наркатычных сродкаў, псіхатропных рэчываў; 18) хуліганства; 19) заведама ілжывае паведамленне аб небяспецы (ст.17.9); 20) апаганенне будынкаў і псаванне маёмасці. Не падлягаюць крымінальнай адказнасці асобы ва ўзросце ад 14 да 16 гадоў, калі эксперти¬зой ўстаноўлена, што ў сілу разумовай адсталасці не аддавалі справаздачы ў сваіх дзеяннях.
Да асобы, якая ўчынiла злачынства ва ўзросце да 18 гадоў, могуць быць ужытыя наступныя пакарання:
1) грамадскія працы; 2) штраф; 3) пазбаўленне права займацца пэўнай дзейнасцю; 4) папраўчыя работы; 5) арышт; 6) пазбаўленне волі.
Артыкул 17.1. дробнае хуліганства
Нецэнзурная лаянка ў грамадскім месцы, абразлівае прыставанне да грамадзянаў і іншыя наўмысныя дзеянні, якія парушаюць грамадзкі парадак, дзейнасць арганізацый або спакой грамадзян і выражаюцца ў відавочнай непавазе да грамадства, - цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад 2 да 30 базавых велічынь або адміністрацыйны арышт.
Артыкул 17.3. Распіццё алкагольных напояў у грамадскім месцы або з'яўленне ў грамадскім месцы ў п'яным выглядзе
1. Распіццё алкагольных напояў на вуліцы, стадыёне, у скверы, парку, грамадскім транспарце або ў іншых грамадскіх месцах, акрамя месцаў, прызначаных для ўжывання алкагольных напояў, або з'яўленне ў грамадскім месцы ў п'яным выглядзе, які абражае чалавечую годнасць і маральнасць, - цягнуць накладанне штрафу ў памеры да 8 базавых велічынь.
2. Тыя ж дзеянні, учыненыя паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такія ж парушэнні - Вабяць накладанне штрафу ў памеры ад 2 да 15 базавых велічынь або адміністрацыйны арышт.
Закон «Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у некаторыя кодэксы Рэспублікі Беларусь па пытаннях крымінальнай і адміністрацыйнай адказнасці», у выніку чаго распіццё слабаалкагольных напояў і піва ў грамадскіх месцах (на вуліцах, стадыёнах, скверах, парках, у дварах, у грамадскім транспарце) ЗАБАРАНЯЕЦЦА!
Арт. 17.13. Невыкананне абавязкаў па суправаджэнні ці забеспячэнні суправаджэння непаўналетняга ў начны час па-за жылля:
1. "Невыкананне бацькамі ці асобамі, іх замяняюць, абавязкаў па суправаджэнні непаўналетняга ва ўзросце да шаснаццаці гадоў, альбо па забеспячэнню яго суправаджэння паўналетнім тварам у перыяд з дваццаці трох да шасці гадзін па-за жылля - цягне папярэджанне або накладанне штрафу ў памеры да 2 базавых велічынь .
2. Тое ж дзеянне, учыненае паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такое ж парушэнне, - цягне накладанне штрафу ў памеры ад 2 да 5 базавых велічынь ».
Артыкул 17.6. Заведама ілжывае паведамленне
1.Заведомо ілжывае паведамленне, што пацягнула прыняцце мер рэагавання міліцыяй, хуткай медыцынскай дапамогай, падраздзяленнямі па надзвычайных сітуацыях або іншымі спецыялізаванымі службамі, - цягне накладанне штрафу ў памеры ад 4 да 15 базавых велічынь.
2.То ж дзеянне, учыненае паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такое ж парушэнне, - цягне накладанне штрафу ў памеры ад 20 да 50 базавых велічынь.
Артыкул 17.9. Курэнне (спажыванне) тытунёвых вырабаў у забароненых месцах
Курэнне (спажыванне) тытунёвых вырабаў у месцах, дзе яно ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі забаронена, - цягне накладанне штрафу ў памеры ад 0,1 да 0,5 базавай велічыні.
Артыкул 10.5. дробны крадзеж
1.Мелкое крадзеж маёмасці шляхам крадзяжу, махлярства, злоўжывання службовымі паўнамоцтвамі, прысваення або растраты, а таксама замах на такi крадзеж - цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад 10 да 30 базавых велічынь або адміністрацыйны арышт.
2.Те ж дзеянні, учыненыя паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такія ж парушэнні, - цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад 30 да 50 базавых велічынь або адміністрацыйны арышт.
Заўвага. Пад дробным крадзяжом разумеюцца крадзеж маёмасцi юрыдычнай асобы ў суме, якая не перавышае дзесяцiкратнага памеру базавай велічыні, устаноўленага на дзень учынення дзеяння, а таксама крадзеж маёмасцi фiзiчнай асобы ў суме, якая не перавышае двухразовага памеру базавай велічыні, устаноўленага на дзень учынення дзеяння, за выключэннем крадзяжу маёмасцi фізічнай асобы, здзейсненага групай асоб, або шляхам крадзяжу, учыненага з адзення або ручной паклажы, што былі пры ім, альбо з пранікненнем у жыллё.
Артыкул 18.18. Кіраванне транспартным сродкам асобай, якая не мае дакументаў, прадугледжаных ПДР
Кіраванне транспартным сродкам асобай, якая не мае пры сабе дакумента, які пацвярджае права на кіраванне транспартным сродкам дадзенай катэгорыі, рэгістрацыйных ці іншых дакументаў, прадугледжаных заканадаўствам РБ, або адмова ад прад'яўлення такіх дакументаў, а таксама перадача кіравання транспартным сродкам асобе, які не мае дакумента, які пацвярджае права на кіраванне транспартным сродкам адпаведнай катэгорыі, - цягнуць папярэджанне або накладанне штрафу ў памеры да дзвюх базавых велічынь.
ПАРУШЭННЕ ЗАКОНА тварам, не дасягнуўшыя ўзрост наступлення АДКАЗНАСЬЦІ, прыводзіць да пастаноўцы на ўлік у ІСН.
ЗАТРЫМАННЕ у нецвярозым стане прыводзіць таксама да пастаноўка на ўлік у наркалагічны дыспансер тэрмінам на 1 год.
Падрыхтаваў педагог сацыяльны Н.Г. Княжевич